روزنامه همدلی
1397/01/29
گزارش «همدلی» از هیجانی که ارزش پول ملی را 40 درصد کاهش داد خوف دلار بر تن سایر بازارها
همدلی| فاطمه آ‌قایی‌فرد: حال و روز پول ملی بعد از جهش‌های عجیب قیمت دلار وخیم است. معلوم نیست چه بر سر این واحد پولی بی‌زبان آمده است که حالا بعد از التهابات ارزی سال 92، باز هم در یک گوشه از این اقتصاد کز کرده و به خاطرات دیرینش فکر می‌کند.هنوز آشوب چهار سال پیش چهارراه‌استانبول، که به یکباره ارزش پولی ملی را به یک سوم کاهش داد، از یادها نرفته بود که دلار با رسیدن به کانال 6 هزار تومانی، آتشی دوباره به پا کرد و صدای انفجارش برای بار دوم گوش‌های اقتصاد ایران را به طرز وحشتناکی به درد آورد.
با اینکه حالا دلار ظاهرا آرام گرفته و با قیمت چهار هزار و 200 تومانی در صرافی‌ها به فروش می‌رسد، اما مگر میشود به این سرعت باز هم همه چیز به حالت قبل بازگردد، قیمت کالاهای اساسی به حالت سابق برگردد و خلاصه اینکه ریال زمین خورده دوباره کمر راست کند.
دردناک بود وقتی که ریال در سال 92 به یکباره یک سوم از ارزش خود را در برابر دلار از دست داد، اما انگار دردناک‌تر از آن ماجرای تازه و البته تلخ ریال در روزهای اول سال 97 بود؛ روزهایی که پولی ملی کشور خیلی محکم‌تر از سال‌های گذشته به زمین خورد و ارزش خود را در برابر دلار یکبار دیگر از دست داد. با اینکه یک هفته‌ای میشود که بازار ارز آرام شده است و خبری از شلوغی‌های خبرساز نیست، اما انگار هنوز گرد خاک دلار در روزهای گذشته برای ریال آزار دهنده است. همین یک هفته پیش بود که رئیس سابق اتاق بازرگانی هم از حال ناخوش پول ملی کشور در روزهای اخیر خبر داد تا کاهش قدرت خرید مردم یکبار دیگر ماجرای دردآور اقتصاد ایران باشد. یحیی آل‌اسحاق به ایسنا گفته بود که ارزش پول ملی کشور حدود 40 درصد افت کرده است.
او با بیان اینکه افزایش نرخ دلار آثار واقعی در اقتصاد دارد، ادامه داد: «پیش از این ماجراها ارزش پول ملی تا ۳۴ درصد کاهش یافته بود و می‌توان گفت که پس از تغییرات به وجود آمده در بازار ارز، ارزش پول ملی تا ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ یعنی عملا یک میلیون تومان پول در جیب مردم ارزشی معادل ۶۰۰ هزار تومان پیدا کرده است.»
اما این تنها واکنش رئیس سابق اتاق بازرگانی به افزایش قیمت دلار نبود، او چندی پیش هم به آنا گفته بود: «پایین آمدن 30 تا 34 درصدی ارزش پول ملی در ماه‌های اخیر براثر گران شدن قیمت دلار به معنای آن است که کارمندی که چندی پیش یک میلیون تومان داشته است، الان ارزش پولش به 700 هزار تومان رسیده است.»
پس‌لرزه‌ها در بازار ادامه دارد
داستان تکراری و تلخ افزایش ناگهانی دلار از شروع سال 97 بارها و بارها شنیده شده است. با زلزله‌ای که با جهش ناگهانی دلار در روزهای گذشته ایجاد شد، قیمت کالاهای اساسی هم حسابی درگیر شده است. با اینکه ظاهرا همه چیز آرام شده است، اما هنوز هم مردم از بالا رفتن قیمت کالاهای اساسی با نوسان دلار شاکی هستند. نگاهی به نظرات مردم در شبکه‌های اجتماعی هم به خوبی نشان دهنده این است که هنوز بازارهای دیگر از سودای دلار به درد آمده‌اند و قیمت کالاهای اساسی با وجود کاهش قیمت این ارز هنوز هم درگیر گرانی و تورم هستند. مردم هنوز هم در شبکه‌های اجتماعی از یکدیگر درباره وضع دلار می‌پرسند و منتظر هستند ببینند قیمت کالاهای موردنیازشان کاهش می‌یابد یا نه؟ در این میان برخی از کارشناسان اقتصادی هم معتقد هستند که تا بازگشت اطمینان به بازار، فعلا قیمت کالاهای اساسی تغییر نخواهد کرد.
به همین دلیل بعد از شروع سال جدید و اتمام تعطیلات، افزایش نرخ ارز خود را به مردم نشان داد و در هفته های اخیرنوسان قیمت ارزها به شکل قابل توجهی بالا گرفت. در این میان کم نبودند فروشندگانی که از افزایش قیمت ارز سوء‌استفاده کردند و قیمت‌ها را تا دلشان خواست افزایش دادند. حتی این نوسانات باعث شد که مثل همیشه فروشندگان کالاهای وارداتی شروع به سوء استفاده کنند، چرا که این فروشندگان کالاهایی که از قبل با دلار ارزان تر وارد کرده‌اند و در انبار موجود را دارند ، با قیمت های بسیار بالا و به نرخ جدید ارز به فروش می‌رسانند یا اینکه دست از فروش کشیده‌اند تا قیمت‌ها را افزایش دهند!
با جهش دلار بود که اقتصاد آنلاین از روند صعودی قیمت‌ها در بازار ارز دیجیتال در ایران خبر داد. ایسنا از رکود معاملاتی در بازار مسکن در راستای افزایش قیمت دلار و قیمت‌های حبابی سکه نوشت و تابناک نیوز نیز از تاثیر افزایش قیمت ارز بر کل اقتصاد ایران خبر داد.
همین دیروز هم ایسنا در گزارشی از افزایش 10 درصدی قیمت‌ها در بازار موبایل خبر داد. بر اساس این گزارش، مشاهدات از بازار گوشی‌های تلفن همراه نشان می‌دهد که فروشندگان به بهانه افزایش قیمت دلار در هفته‌های گذشته، قیمت برندهای مختلف گوشی تلفن همراه را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داده‌اند، این در حالی است که با توجه به تامین دلار ۴۲۰۰ تومانی برای واردکنندگان، هیچکس حق افزایش قیمت را ندارد.
رئیس انجمن صنفی فروشندگان تلفن همراه، سیم‌کارت و لوازم جانبی هم در همان روز به ایسنا گفت: « بازار گوشی‌های تلفن همراه طی روزهای اوج جهش نرخ دلار دچار رکود شده است. با اینکه دولت نرخ دلار را یکسان اعلام و به عبارتی قیمت‌ها را تثبیت کرد اما باز هم بازار گوشی‌های موبایل از آن حالت رکود آن طور که باید خارج نشده و هنوز تحت تاثیر آن تلاطمات است.»
تسنیم هم در گزارشی افزایش قیمت دلار را مانعی بر تحقق شعار سال دانست و اینطور نوشت، در حالی که تولیدکنندگان با توجه به نامگذاری سال ۹۷ امید به رونق تولید و رونق بازار مصرف کالای ایرانی داشتند، التهابات اخیر ارزی نگرانی های جدی برای آنها ایجاد کرده است. به گزارش تسنیم، التهابات اخیر بازار ارز از دو منظر بر عملکرد تولیدکنندگان و صاحبان کسب و کار اثر منفی خواهد گذاشت. بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی بیش از 75 درصد واردات رسمی کشور مربوط به کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای است که به‌طور مستقیم در خطوط تولید به‌کار گرفته می‌شوند. آمار مشخصی از میزان تخصیص ارز مبادله‌ای به کالاهای وارداتی وجود ندارد اما در برخی محافل رقم 20 میلیارد دلار به‌عنوان میزان ارز درنظر گرفته‌شده برای مصارف وارداتی با نرخ مبادله‌ای مطرح میشود، بنابراین برای قسمتی از واردات 55 میلیارد دلاری رسمی کشور دسترسی به ارز مبادله‌ای وجود ندارد، از‌این‌رو هرگونه افزایش جزئی در نرخ ارز اثرات نامطلوب برای تولیدکنندگانی به‌همراه دارد که مواد اولیه کارخانجات خود را وارد می‌کنند.
آری قیمت دلار که بالا رفت، قیمت بسیاری از کالاهای اساسی هم درگیر تورم شد. مثلا برخی از رانندگان تاکسی نرخ کرایه را حدود هزار تا دو هزار تومان افزایش دادند و برخی از مالکان قیمت‌های عجیب‌تری را برای فروش خانه خود تعیین کردند. زمستان سال گذشته هم وقتی دلار بالا رفت، اگزیم نیوز از جهش بازار برنج در راستای افزایش نرخ ارز خبر داد. در همان روزهای زمستان سرد سال گذشته بود که با افزایش دلار، برخی از رسانه‌ها از گران شدن بی‌سروصدای لبنیات، تخم‌مرغ و برنج خارجی خبر دادند. به گزارش مهر، در روز اول دی ماه سال 96، قیمت بطری شیر یک لیتری یکی از برندها نسبت به دو هفته قبلتر ٢٠٠ تومان گران شده بود و حدود ۵٠٠ تومان به نرخ پنیر ۴٠٠ گرمی یکی دیگر از برندهای مشهور افزوده شده است؛ ضمن اینکه حدود سه هفته قبل برند دیگری قیمت شیر خود را ٢٠٠ تومان گران کرده بود و نرخ آن را از ٢۵٠٠ تومان به ٢٧٠٠ تومان افزایش داده بود.
راستی چرا افزایش قیمت دلار در ایران تا به این اندازه قیمت کالاهای اساسی را درگیر می‌کند اما در کشورهای اروپایی تاثیری روی رفاه مردم ندارد؟ پاسخ این سوال را«آلبرت بغزیان»یکی از کارسناسان اقتصادی به همدلی داده است که در قالب یادداشت زیر می خوانید.
همه چیز علیه «ریال» است
آلبرت بغزیان- نوسانات نرخ ارز فقط در کشورهایی بر زندگی مردم تاثیری ندارد که آن کشورها دارای ارز جهانی باشند. بر همین اساس کشورهایی که ارز جهانی دارند از نوسانات نرخ ارز ضربه نمی‌خورند و تاثیر تورمی این نوسانات را بر روی قیمت کالاهای داخلی احساس نمی‌کنند. در واقع کشورهایی که واحد پولی آنها ارزهای جهانی‌ای چون دلار، ین، یوآن، پوند و حتی روبل است، از بالا و پایین شدن ارزش دلار ضربه نمی‌خورند. این در حالی است که تنها زمانی که رابطه ارزی دلار با یکی از کشورهای مقابل بر هم بخورد، فقط با کالاهای کشور مقابل خود مشکل پیدا می‌کنند و در استفاده از کالاهای آن کشور دچار ضرر می‌شوند. برای مثال وقتی رابطه دلار با یورو
بر هم بخورد، این زیان فقط برای کشوری که دارای یورو است محسوس خواهد بود. ولی در ایران تغییر دلار در مقابل یورو، خیلی زود اثرش را روی ریال می‌گذارد. در ایران چه دلار بالا برود و چه پایین، به ضرر تورم است و تاثیر آن روی قیمت کالاهای داخلی محسوس است. زیرا ریال یک واحد پولی سوم در مقابل دلار و یورو است و فورا در برابر به هم خوردن رابطه تعادلی این دو ارز واکنش نشان می‌دهد. بنابراین هر گونه تغییری که دلار در برابر یورو اتفاق می‌افتد، به ضرر ریال است؛ چه دلار افزایش یابد و چه کاهش ریال متضرر میشود. چون ریال ارز جهانی نیست و درآمد کشور از راه صادرات از طریق دلار است. بنابراین چون ریال ارز جهانی نیست، تغییر در ارزش یورو و پوند نیز می‌تواند منجر به کاهش ارزش ریال شود. اینکه چرا با بالا رفتن دلار، قیمت کالاهای اساسی مردم دستخوش تغییر میشود نیز به این دلیل است که هزینه تولید و قیمت واردات کالا از دیگر کشورها افزایش می‌یابد. این در حالی است که در آمریکا هزینه لاستیک به پول خود این کشور محاسبه میشود، بدون آنکه قیمت کالاها را تحت تاثیر قرار دهد. اما ایران کشوری است که مواد اولیه را از کشورهای دیگر وارد می‌کند و بنابراین با افزایش قیمت دلار هزینه تولید هم افزایش می‌یابد.
سایر اخبار این روزنامه
غلامحسین صدری افشار درگذشت
شیرزاد: استعفای شهردار تهران برای اصلاح‌طلبان گران تمام شد
نگاهی به حال و روز روزنامه‌های غیر وابسته وقتی وزیر ارشاد خبر کاغذ یارانه‌ای را توئیت می‌کند
نگاهی به سناریوی مدنی و مرتضوی؛ نخبه ای که متهم شد؛ متهمی که فراری است
گزارش «همدلی» از هیجانی که ارزش پول ملی را 40 درصد کاهش داد خوف دلار بر تن سایر بازارها
حسن دادخواه ادبیات انقلاب اسلامی و تجربه‌‌های انقلابیون
روحانی در تماس تلفنی با اردوغان: از توسعه روابط با آنکارا خرسندیم
